Najlepszy tłumacz dla elektryka? Electropedia, Słownik, Tłumacz Google, a może ChatGPT?

Dzień dobry,

Od artykułu, w którym porównywałem Tłumacza Google z papierowym słownikiem, świat zmienił się nie do poznania. AI szturmem podbiło świat, a w międzyczasie poznałem również Electropedię. Czas więc na ostateczny werdykt: Które narzędzie najlepiej sprawdzi się w tłumaczeniu słownictwa elektrycznego?

Na początek krótkie przedstawienie każdego z kandydatów:

Electropedia

Słownik Elektryczny WNT

Tłumacz Google

ChatGPT

Warunki testu

Mój test składa się z kilkunastu terminów elektrotechnicznych, które wybrałem na podstawie własnego uznania. Tłumaczyć będziemy z angielskiego na polski, gdyż taki Słownik Elektryczny WNT posiadam i tylko tak możemy porównać wszystkie narzędzia.

Nie chciałem, by było zbyt łatwo, więc nie będziemy testować określeń banalnych w stylu prąd stały albo napięcie fazowe. Oczywistym jest, że z nimi poradziłoby sobie każde z rywalizujących dziś narzędzi.

Za tłumaczenie poprawne przyznam narzędziu 2 punkty. Za tłumaczenie, które jest niepełne albo nieidealne przyznam 1 punkt. Tłumaczenie błędne to 0 punktów. Na koniec zsumujemy punkty i wyłonimy zwycięzcę.

Zamiast pokazywać suchą tabelę z wynikami, opiszę kilka najciekawszych moim zdaniem przypadków. Definicja każdego z podanych niżej terminów pochodzi z Electropedii.

---

Termin 1 – Earthing switch

Definicja: Mechanical switching device for earthing parts of an electric circuit, capable of withstanding for a specified duration electric currents under abnormal conditions, but not required to carry electric current under normal operating conditions of the electric circuit.

Tłumaczenie earthing switch to przykład idealnie pokazujący jak zmienia się język elektrotechniczny. Uziemnik to bardzo ładny, typowo polski termin. Najpewniej starszy od większości z nas. Electropedia pozbawia elektrotechnikę tego regionalnego ducha. I nic w tym dziwnego – celem IEC jest wprowadzenie jednolitych, możliwie najlepszych norm i zasad elektrotechnicznych na świecie, a to wymaga, byśmy wszyscy posługiwali się takim samym słownictwem.

Tłumacz Google również został zaznajomiony z uziemnikiem, co mnie osobiście trochę zaskoczyło. ChatGPT idzie torem europejskim, dodając przy tym od siebie uziemiacz. Moim zdaniem uziemiacz to termin nieco szerszy od uziemnika, ale to już pozostawiam do dyskusji bardziej doświadczonym elektrykom.

Termin 2 – Jack

Definicja: connector to mate with a telephone plug

A teraz przykład humorystyczny. Jack współcześnie kojarzy nam się przede wszystkim ze sprzętem audio. Pierwotnie był to jednak łącznik służący do przełączania sygnałów telefonicznych. Wie o tym zarówno Electropedia jak i Słownik WNT. Tłumacz Google z kolei pyta, czy znamy jakiegoś Jacka, a ChatGPT jest do bólu ogólny, nie uściślając o jaki dokładnie tym gniazda chodzi. Różnica polega na tym, że ChatGPT możemy dopytać o jakie gniazdo dokładnie chodzi, a Tłumaczowi Google nie jesteśmy w stanie podać szerszego kontekstu.

Termin 3 – Jitter

Definicja: set of sudden, small, irregular departures from the ideal value of a characteristic of a signal, such as the position in time, pulse duration or magnitude.
Note 1 to entry: A definition of „jitter” specific to digital signals is given in IEV 704-16-13.

Kolejny ciekawy przypadek to zjawisko zwane jitter. Jak widać określenie to może odnosić się do wielu różnych dziedzin z pogranicza wideo, transmisji i przetwarzania sygnałów. Electropedia podaje najwięcej aspektów tego zjawiska. Dodatkowo, w dostarczonej przez nią definicji mamy odnośnik do terminu kryjącego się pod kodem IEV 704-16-13, gdzie możemy zapoznać się z nieco inną definicją.

Tłumaczenie Słownika również jest w porządku. Tylko dwa terminy, ale moim zdaniem zupełnie wystarczające. Z kolei ChatGPT oraz Tłumacz Google nie za bardzo się popisały. Drganie, drżenie, czy fluktuacja czasowa nie do końca wyjaśniają o co chodzi i nie dają wskazówek gdzie moglibyśmy szukać dalej. ChatGPT rozkłada również ręce gdy pytamy go o więcej szczegółów.

Termin 4 – Heater current

Definicja: the current through the heater

Definicja terminu heating current mówi nam, że jest to prąd przepływający przez urządzenie grzewcze. Teoretycznei więc ChatGPT i Tłumacz Google nie są zupełnie w błędzie. Mimo to poprawnym określeniem na taki prąd jest prąd żarzenia. Dlatego to ono dostaje maksymalną liczbę punktów, a kolegom z Google’a i OpenAI przyznaję po 1 punkcie (za dobre chęci i niewprowadzanie w błąd).

Termin 5 – Balanced output

Definicja: three terminal output circuit where the nominal values of the impedances between the common terminal and each of the other two terminals are equal.
Note – The common terminals of the input and the output need not necessarily both be accessible, nor need they be at the same potential.

Określenie wyjście symetryczne znane jest chyba każdemu elektrykowi. Trafne tłumaczenie Electropedii i Słownika nie są w tym wypadku zaskoczeniem. Tłumacz Google i ChatGPT również podały tłumaczenie, które możemy tu i tam zasłyszeć i uznać za synonim słowa „symetryczne”. Aczkolwiek jeśli mam być bardzo surowy w swojej ocenie, to określenie wyjście symetryczne jest tutaj tym właściwym.

Termin 6 – Up duration

Definicja: the sum of the operating duration and the stand-by duration within a specified period of time.

Na koniec przykład z dobrze mi znanego podwórka automatyki przemysłowej. Termin up duration przewinął się w niejednej dokumentacji, którą miałem okazję czytać. Słownik i Electropedia zaliczyły ten sprawdzian, poprawnie dekodując zwrot jako czas trwania dyspozycyjności. Tłumacz Google oraz ChatGPT poniosły w tym przypadku sromotną porażkę. I to mimo faktu sprecyzowania ChatowiGPT faktu, że chodzi o termin z zakresu automatyki przemysłowej.

Ostateczne rozstrzygnięcie

Po sprawdzeniu kilkunastu innych, mniej ciekawych haseł oraz podsumowaniu punktów, wyniki prezentują się następująco:

• Electropedia – 25 punktów
• Słownik Elektryczny WNT – 24 punkty
• ChatGPT – 15 punktów
• Tłumacz Google – 10 punktów

Electropedia i Słownik Elektryczny to bezapelacyjni zwycięzcy. Skąd ten punkt różnicy? Część haseł dostępnych w Electropedii nie była dostępna w słowniku. I vice versa. Jak widać ostatecznie więcej szczęścia miała Electropedia, co nie powinno specjalnie dziwić. Wszak posiada ona 2 razy więcej tłumaczeń niż mój Słownik. Do listy bezapelacyjnych zalet Electropedii dodałbym również definicje dostępne dla każdego terminu, jak i możliwość tłumaczenia na ponad 20 języków.

Co jednak warte zaznaczenia, wertując Słownik również znajdziemy w nim wiele terminów, których brakuje Electropedii. To, że jest on oparty na naszych rynku i naszych elektrotechnicznych tradycjach językowych to również coś, czego nie da się tak łatwo podrobić. Stąd nie mogę z czystym sumieniem wskazać jednoznacznego zwycięzcy mojego testu. Najlepiej korzystać z obu tych narzędzi, jeśli mamy taką możliwość 🙂

Zaskoczeniem dla mnie było tak wiele trafionych tłumaczeń ze strony ChatGPT. Mimo skromnej bazy wiedzy jaką posiada on w naszym języku, był w stanie prawidłowo przetłumaczyć wiele określeń. Dużą różnicę robi tutaj możliwość podania kontekstu i dziedziny do jakiej należy nasze słowo, co zupełnie nie daje szans Tłumaczowi Google, który w specjalistycznym słownictwie radzi sobie najgorzej.

Największy problem Electropedii

Rynek elektrycznych słowników nie jest w Polsce zbyt rozbudowany. Stąd dla osoby, która potrzebuje profesjonalnych tłumaczeń na wiele języków, Electropedia wydaje się jedynym sensownym rozwiązaniem. Z tym że mam z nią pewien problem – jest nim jej niewygodny interfejs rodem z lat 90tych.

Jeśli znamy termin, jaki chcemy przetłumaczyć, możemy wpisać go w wyszukiwarkę, wybrać język i… liczyć na szczęście. Niekoniecznie musimy trafić we właściwą formę, a nie istnieje tutaj coś takiego jak podpowiedzi w trakcie wpisywania. Jasne, możemy wybrać sobie kategorię, jeśli wiemy do jakiej należy szukany przez nas termin. Otworzy nam się wtedy długa lista słów, którą musimy przeszukiwać ręcznie, a nie jest ona niestety uszeregowana alfabetycznie.

Odezwałem się w tej sprawie do Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej. Dowiedziałem się, trwają prace nad usprawnieniem Electropedii, ale nikt nie wie kiedy i jak się zakończą. Zapytałem więc czy ja mogę zrobić taki nowoczesny, łatwy w użyciu słownik. Dogadaliśmy się w kwestii opłaty licencyjnej, przystąpiłem do pracy i niedługo potem powstało Elingo.

Elingo – Elektryczny Tłumacz

Sercem Elingo jest norma IEC 60050 – ta sama, której zasoby napędzają Electropedię. To co odróżnia Elingo od starszej siostry, to współczesny interfejs znacząco ułatwiający wyszukiwanie.

Mamy więc podpowiedzi podczas wpisywania, wygodny wybór języka oraz tryb ciemny (jeśli ktoś taki preferuje). I co wyjątkowe w dzisiejszych czasach: żadnych reklam, ani ukrytych mikropłatności oraz dostęp do tłumaczeń bez połączenia z Internetem. W przyszłości planuję również dodać tłumaczenia definicji na inne języki oraz możliwość zapisywania ulubionych tłumaczeń.

Elingo ma niestety jedną wadę. Ze względu na koszt licencji jaki muszę ponieść, jest aplikacją płatną. Electropedia, jak wspomniałem wcześniej, wciąż jest darmowa. Także jeśli jej interfejs ci nie przeszkadza, to jest ona równie dobrym źródłem tłumaczeń jak Elingo.

A jeśli wydanie tych kilku złotych nie jest dla Ciebie problemem i podoba ci się to, co przygotowałem, to aplikację Elingo znajdziesz zarówno w AppStore jak i PlayStore:

Dziękuję za uwagę i do następnego!